Yüzyıllar öncesinde yaşamış olmasına rağmen, bedeni olmasa da ruhu ile Yunus Emre bizlere bir fener gibi ışık tutmaya devam ediyor. Diğer hakikat yolcuları gibi Yunus Emre’miz de bakış açısında önce insanı öne alıyor ve insanın önemine dikkat çekiyor. İşte kısaca Yunus Emre ve insana bakışı
72 Milleti Bir Bilmeli
Tevhîd imiş cümle âlem tevhîdi bilendür âdem
Bu tevhîdi inkâr iden öz cânına düşmânımış
Yitmiş iki millete birligile bakmayan
Şer’ile evliyâsa hakîkatte âsîdür
Sakın Gönül Yıkmayasın
Akıl ve irade sahibi insan kâinatta yaratılan en değerli varlıktır. Onu değerli kılan, diğer bir husus da güzel bir gönle sahip olmasıdır. Yunus Emre, şiirlerinde gönle önem veriyor çünkü gönül aynı zamanda Çalabım dediği Allahın nazargahı ilahisidir.
Ak sakallı pîr koca bilmez ki hâli nice
Emek yimesin hacca bir gönül yıkarısa
Bir kez gönül yıkdunısa bu kılduğun namaz değül
Yetmiş iki millet dahi elün yüzün yumaz değül
Sevgisiz Kalp Olmaz, Sevgi Yoksa O Kalp Değildir
Gelin tanışık idelüm işi kolay tutalum
Sevelüm sevilelüm dünyâ kimseye kalmaz
Hakkı gerçek sevenlere, cümle alem kardeş gelir”..
Kur’anı Kerim de “inanalar kardeştir” (Hucurat 10) diyordu. Yunus Emre ana hedefini ve dünyada ki amacını şöyle açıklar:“Ben gelmedim dava için, Benim işim sevi (sevgi) için”.
Bencil Bir İnsan Olmaz İnsan Diğer gam Olmalı
İnsan, kendi için ne düşünüyor ve arzu ediyorsa başka insanlar için de aynı şeyleri düşünmeli ve istemelidir. Yunus, insân-ı kâmil yani olgun insan anlamında “er” ve “eren” kavramlarını kullanarak, erenlerin kimseye hor, aşağılayıcı gözle bakmamasını, bunun “erenlik” şanına uymayacağını söyler.
Sen seni ne sanursan ayruğa da anı san
Dört kitabın ma’nîsi budur eğer varısa
Tehî görme hiç kimseyi hiç kimse boş degül
Eksiklügile nazar erenlere hoş degül
İnsanda Kibir Olmaz
İnsan, asil yaratılışının gereği kibire ve gurura kapılmamalı, kin tutmamalı; başkalarının kusurlarını affedebilmeli ve onlara hoşgörüyle yaklaşmalıdır.
Adumuz miskîndür bizüm düşmânımuz kîndir bizüm
Biz kimseye kîn tutmazuz kamu âlem yârdur bize
Bak göresin dünyeye geldügüni bil neye
Đş bu fânî dünyeye mağrûr olmamagiçün
Miskîn ol yâre miskîn gide senden kibr ü kîn
Rûzigâr gelür geçer pes kime kalasıdur
Hep İyilik Ve Yine İyilik
Bir hastaya vardun ise bir içim su veirdün ise
Yarın anda karşu gele Hak şarâbın içmiş gibi
Ele getürdigüni miskinlere harceyle
Nice çok yaşar isen sonu ucı ölüm vardur
Kaynak: İsmet Şanlı / Yrd. Doç. Dr., Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi.