Kişisel Gelişim: En akıllı benim’ deyip para kaybetmeyin

Kıymetli okuyucularımız bu hafta inşallah katıldığım seminerden bazı notlar aktarmak, sizlerle paylaşmak istiyorum.

 

Nobel Ekonomi Ödülü sahibi psikoloji profesörü Daniel Kahneman, insanların çoğunun kendisi için çok iyimser olduğunu, kendini diğerlerine göre daha şanslı, daha zeki sandığına dikkat çekiyor. Kahneman, ‘‘Bu aşırı özgüven pahalıya patlayan bir şey’’ diye konuştu. İnsanların kusursuz karar veremeyeceklerini, dünyada her zaman belirsizlikler bulunabileceğini ifade eden Kahneman, psikolojik açıdan kararları etkileyen ‘‘iyimserlik önyargısı’’, ‘‘kaybetmekten korkmak’’ ve ‘‘küçük çaplı düşünmek’’ olarak nitelediği üç ana unsura değindi. Aşırı iyimserlikle cesur tahminlerde bulunmanın, gereğinden fazla özgüvenle hareket etmenin, olasılıkları doğru değerlendirmemenin, kısa vadeli yaklaşımın ve geniş perspektiften bakamamanın yatırımcıları bekleyen tuzaklar olduğunu belirten Kahneman, araştırmaların ortaya koyduğu şu sonuçlara değindi:


MİYOP KAYBETTİRİR

Bireyler yatırım kararlarını verirken, uzun vadeli bir bakışla ‘‘servetlerini’’ artırma üzerine değil, kısa vadeli bir bakışla‘‘kazanç-kayıp’’ yaklaşımına göre hareket ediyor. Bu durum riskten kaçınmayı ve kısa vadeli kazançlarla yetinmeyi beraberinde getiriyor. Ayrıca, yatırım kararlarını alırken sadece en etkili ve ilk akla gelen etkenleri değil mümkün olabilecek tüm etkenleri dikkate alacak bir perspektife sahip olmak gerekiyor. Kaybetmekten korkmak da optimal karar almayı engelliyor, ‘‘miyop bakış açısı’’ ile küçük çaplı düşünmek de karar almayı olumsuz etkiliyor,

AŞIRI GÜVEN TEHLİKELİ

Yapılan bir araştırmada, bireylerden belirli bir tarihte borsada endeksin en fazla ne kadar yükselebileceğini tahmin etmeleri isteniyor. Tahminlerinin tutacağından emin olduklarını söyleyen yüzde 90’lık grubun yüzde 20’sinin tahminleri yanlış çıkıyor. Bu durum, sadece borsayla ilgili tahminlerde geçerli değil. Pek çok konuda, bireyler aşırı özgüvenle ve kendilerinden oldukça emin hareket etmelerine rağmen, her an kötü sürprizlerle karşılaşacabileceklerini gözardı ediyor.

 

 

Altı çizilecek bazı noktalar

 

  • Daniel Kahneman, piyasada ve iş dünyasında insan davranışları konusunda şu saptamaları yaptı: İnsanlarda tutarlı bir tarafgirlik var, yani kendi hareketleri konusunda çok iyimserler. İyi şeyler başka insanlardan daha çok benim başıma gelir diye düşünüyorlar. Demek ki kendileri için önyargılılar. Önyargı daima iyimserliği doğurur.

  • İİnsanlar kendi becerilerini abartıyor. İnsanlar kendilerini diğerlerinden farklı görür, bunun bir nedeni olmaz. Oysa insanların yarısı vasatın üstündeyse, yarısı altındadır. Ancak yüzde 15’i bunun farkındadır.

  • İnsanlar kontrolü kendi elinde sanıyor. Bu ekonomik olayların pek çoğunda etkilidir. Başarı ihtimalini düşünürken, insanlar rakiplerinin yaptıklarını küçümserler. İnsanlar kendini geminin kaptanı gibi görüyor ama, olası bir fırtınan etkisini unutuyor.

  • Kapitalizmin motorlarından biri iyimserliktir. Birçok insan başarılı olma hevesiyle yeni işlere giriyor. Ama insanlar ne gibi risklerin altındalar farkında değiller. Araştırmalara göre genellikle KOBİ’leri inceler, bunların yüzde 70’i beş sene içinde batar. Ama yeni iş kuranlar benim başıma gelmez diye düşünürler.

  • Finans piyasalarında iş yapan insanlar kendilerine vasatın üstünde görüyor. Esas olarak herkesin elinde aynı bilgiler var. Öyleyse sen niye daha iyi yaptığını düşünüyorsun? Aşırı özgüven pahalıya patlayan bir şey.


 

Yorum yapın