KAPALIÇARŞI’DA BEREKETİN SIRRI “DUA’DA”

Kapalıçarşı ve Sandal Bedesten iki tarihi mekan. Bugün ömrümüzün neredeyse 20 yılını geçirdiğimiz çarşıyı tekrar gezdik. Orada dostlarla yaptığımız sohbetlerde unutulan bir adeti, güzel bir geleneği hatırladık. Neydi o ? Dua yapılırdı. Evet, sabah dükkanlar erkenden açılır, dualar okunur ondan sonra esnaf ticaretine başlardı. İşte Kapalıçarşı’nın en yaşlı ustamızın anlattığı çarşı duası töreni şöyle olurdu: “Kapalı Çarşı, kuşluk vakti duâ ile açılırdı. Duâ merasimi, bölükbaşı tarafından yapılıp, adına duâcı denirdi. “Buyurun duâya” nidasıyla, çarşının ortasındaki muhafızlık dolabının önünde toplanan esnaf ve ahâli; devrin sultânı ve ordusunun selâmetine, gelmiş ve geçmiş bölükbaşı ve esnafın ruhlarına niyaz edip, Salâten tüncînâ duâsı okunurdu. Duânın ardından, bölükbaşı, tellâllara hitaben; “Tavcılık yapılmayacak mal kapatılmayacak, kefilsiz mal alınıp satılmayacak” diye nasîhatta bulunurdu. Çarşıda alış-veriş kuşluktan ikindiye kadar idi. Pahalı malların satışı genellikle, Perşembe günleri yapılırdı.

unnamed (3)

SANDAL BEDESTENİ VE KISA HİKAYESİ

Sandal bedesteni olan Bezzâzistân-ı atîk idi. Kânûnî Sultan Süleymân Han’devri dâhil, zamanla devamlı ilaveleriyle genişleyen Kapalı Çarşı, Nûru Osmaniye ve Bâyezid câmileri ile Mahmûd Paşa çarşısı arasındaki 30.700 m2’lik bir sahayı kaplayarak bugünkü hâlini aldı. Kapalıçarşı’da 1.800 metrekare alana sahip olan Sandal Bedesteni bugün özel bir firma tarafından kiralanmış durumda.

unnamed (1)

Çarşının idaresi, Osmanlı esnaf teşkilâtlarından olan loncanın elinde idi. Muazzam bir muhafaza teşkilâtına sâhibti. Kuyumcuların ve kıymetli malların muhafazası için, husûsî dolaplar da mevcuttu. Müşteri ve esnaf çarşıyı boşaltıp, kontrol yapıldıktan sonra, muhafaza teşkilâtının bekçileri, el tetikte, kulak tıkırtıda olarak vazifelerini yaparlardı:

Kapalı Çarşı’daki esnaf teşkilâtı, İttihâdçılar tarafından 1912’de dağıtılınca, idare ve ticarî hayatta da değişmeler oldu. Kapalı Çarşı’daki hayâtı, ticâreti, idare tarzını ve fonksiyonunu anlatan bir çok eser olup, yerli ve yabancı yazarlar tarafından kitap, makale ve broşürlerle bütün dünyâya tanıtılmıştır.

 

Yorum yapın