Galata Kamondo Merdivenleri
Kamondo Merdivenleri İstanbul’un Galata semtindeki Bankalar Caddesi ile Banker Sokağı’nı birleştiren art nouveau üslûplu merdivenlerdir. Bu merdivenin elbette mimari bir özelliği ve sanat değeri var, fakat bu merdiveni yaptıran ailenin hayatı ise oldukça dramatik ve bir o kadar da hüzünlü. Neden derseniz eğer, İstanbul’un, modernleşmesinde çok önemli katkıları olan bir aile olan Kamondo Ailesi ilk önce İspanya’daki engizisyondan kaçarak ilk önce Venedik’e, ardından İstanbul’a geliyorlar. Daha sonra ise Cumhuriyet döneminde İstanbul’dan ayrılıp Paris’e yerleşmiş ailenin son fertleri. Ama gel gelelim burada da başka bir engizisyonla karşılaşıyorlar. II. Dünya Savaşı sırasında Auschwitz-Birkenau Alman Nazi Toplama ve İmha Kampı (1940-1945) kamplarında tüm aile yok edilmişlerdir.
Merak edenler için işte merdivenin diğer hikayesi:
OSMANLI DÖNEMİNDE YABANCIYA İLK GAYRİMENKUL SATIŞININ YAPILDIĞI KİŞİ
Kamondo ailesi Osmanlı döneminde o kadar itibar görüyor ki, daha önce yabancıya gayrimenkul satışı yapılmazken bu aileye gayri menkul satışı yapılıyor. 1850’li yıllarda yapılan merdivenler bölgenin en önemli banker ailelerinden biri olan Kamondo Ailesinden Abraham Salomon Kamondo adına yaptırılmıştır. O zamanlar Banker Sokağı da Rue Camondo (Kamondo Sokağı) olarak bilinmekteydi. Kamondo Ailesi İstanbul’da yaşamış olan Sefarad Yahudilerinden bankacı bir aileydi.
İSTANBULUN MODERNLEŞMESİNE KATKILARI ÖNEMLİYDİ
İstanbul’un, modernleşmesinde çok önemli katkıları olan bir aile olan Kamondo Ailesi İspanya’daki engizisyondan kaçarak ilk önce Venedik’e, ardından İstanbul’a gelmiş ve sonra Paris’e yerleşmiş son fertleri II. Dünya Savaşı sırasında Nazi toplama kampları’nda yok edilmişlerdir. Doğu’nun Rothschild Ailesi diye anılan ailenin önemli ferdi Abraham Salomon de Kamondo, modernleşmenin kent içi yaşamdaki öncülerinden biri olmuştur. Modern bankacılığın kurucularından biri olmasının yanı sıra İstanbul’da ilk belediyenin kuruluşunda, kentsel altyapının modernleşmesinde, yeni ve modern eğitim kurumlarının oluşumunda rol almış, önemli şehircilik, mimarlık ve kültür yatırımlarına da öncülük etmiştir. İstanbul’un 19.yy’da Avrupa kentleri ile paylaştığı değerlerin ve kurumların oluşmasında ailenin ve Abraham–Salomon de Kamondo’nun bir sosyal girişimci olarak büyük bir payı vardır.
KAMONDO MERDİVENİN MİMARİ ÖZELLİĞİ
Kamondo merdivenleri Art Nouveau sitilinde inşa edilmiştir. 20. Yüzyılın başında etkili olmuş bu sanat akımında zarif dekoratif süslemeler ve kıvrımlar ön plana çıkmaktadır. Kamondo merdivenleri de bu sanat akımına uygun olarak inşa edilmiştir. İki girişi bulunan bu merdivenler orta kısımlarda birleşerek tekrar ikiye ayrılmakta ve bu şekilde yukarıya doğru ilerlemektedir.
DEVLET TÖRENİYLE DEFNEDİLİYOR
Yahudi cemaatin önderi olan Abraham Salomon de Kamondo, ilk belediye olan 6. Daire’nin kuruluşunda da görev aldı. Bankalar Caddesi’ndeki Kamondo merdivenlerini 1870-1880 yıllarında yaptıran ünlü banker yaşamını yitirince, Hasköy’de kendisinin yaptırdığı anıt mezara devlet töreniyle defnedildi. İstanbul’un gelişimi ve modernleşmesine katkı sağlayan Kamondo ailesinin anısına, Karaköy Bankalar Caddesi’ndeki merdivenlere Türkiye Yahudi Hahambaşılığı’nın da katılımıyla düzenlenen törenle plaket çakılmıştı.
İSTANBUL’DA SAYISIZ MİMARİ ESERLER İNŞAA ETTİLER
Kamondo Ailesi, Osmanlı modernleşmesinde iz bırakan sayısız yapı inşa ettirmiştir. Kasımpaşa’daki Kuzey Deniz Saha Komutanlığı, Galata Résidence, Serdar-ı Ekrem Sokak’taki Kamondo Hanı, Meşrutiyet Caddesi’ndeki Büyükada Han, Karaköy’de Saatçi Han, Latif Han, Lacivert Han, Yakut Han, Kuyumcular Han, Lüleci Han, Gül Han ve Bankalar Caddesi’deki Kamondo Merdivenleri bunlar arasında sayılabilir.
Kaynaklar